BELOV GRIGORIY ANDREYEVICH

BELOV GRIGORIY ANDREYEVICH

kapitan, Fuqorolar va Ikkinchi jahon urushi qatnashchisi, Sovet Ittifoqi Qahramoni (03.24.1945)

1901-yil 12-oktabrda Sara (hozirgi Ulyanovsk viloyati Sursk tumani) qishlog‘ida tug‘ilgan. Rus. Boshlang‘ich maktabni tugatgan. Erta yetim bo‘lib qo‘lgan. 13 yoshidan Volga daryosida suzib yuruvchi barjalarda dengizchi bo‘lib ishlagan.
Qizil Armiyada 1920-yil apreldan. 1920-yil avgustda Samara shahridagi Zavoljskiy harbiy okrugining tuman partiya-siyosiy kursini tugatgan va zaxira qo‘riqchi polkining siyosiy yo‘riqchisi etib tayinlangan.
1925-yilda Moskvadagi komissarlar va siyosiy rahbarlar tayyorlashning takroriy kurslarini tugatgan. 1927-yilda akademiyaga o‘qishga jo‘nadi.
1930-yilda Leningraddagi N. G. Tolmachev nomidagi Qizil Armiya harbiy-siyosiy akademiyasini tamomlagan.
1937-yil yanvaridan Mo‘g‘ilistonga xizmat safari bilan borgan, Mo‘g‘iliston Xalq inqilobiy armiyasining 7-otliq diviziyasida yo‘riqchi bo‘lgan.
1941-yil oktabrda Moskva harbiy okrugining 87-zaxira otliqlar polki komandiri (Kovrov).
1942-yil iyulda polkovnik G. A. Belov Bryansk frontiga 112-ko‘ngilli Boshqird (1943-yil 14-fevraldan – 16-gvardiya) 8-otliqlar korpusning otliqlar diviziyasi komandiri o‘rinbosari sifatida yuboriladi. 3-armiya chizig‘ida harakatlanib, Voronej-Voroshilovgrad mudofaa operatsiyasining og‘ir davrida diviziya Olim daryosi bo‘yida frontni ushlab turgan. Keyinchalik diviziya general N. E. Chibisovning tezkor guruhiga, so‘ngra 38-armiyaga topshirilgan.
1942-yil oktabrdan boshlab 8-otliqlar korpus komandirining o‘rinbosari bo‘lib, Bryanskdan Janubi-G‘arbiy frontga 600 kilometrlik ot korpusining yurishini ta’minladi, bu yerda korpus 5-tank armiyasi tarkibida O‘rta Don hujum operatsiyasida muvaffaqiyatli ishtirok etadi, shu jumladan dushmanning chuqur orqa qismidagi uzoq reydlarida jang qilgan.
1943-yil yanvar-mart oylari qiyin kechgan, Voroshilovgrad operatsiyasida korpus bo‘linmalari nemislarning orqa qismiga, yangi uzoq masofali reyd uyushtiradi va Xarkovning mudofaa operatsiyasida ular kutilmaganda oldingi front chiziqdan yuzlab kilometr uzoqlikda yordamsiz qolib ketadi. Jangda 1943-yil 23-fevralda Voroshilovograd viloyatida ortga yorib chiqishda 16-gvardiya otliq diviziyasi qo‘mondoni general-mayor M.M.Shaimuratov halok bo‘ladi, shundan keyin diviziyaga polkovnik G.A.Belov boshchilik qiladi. Qurshovdan chiqqach, shu bo‘linmaning komandirligiga tasdiqlanadi va urush tugaguniga qadar unga komandirlik qiladi.
Mart-aprel oylarida diviziya 3-gvardiya armiyasi tarkibida bo‘lgan, so‘ngra Oliy qo‘mondonlik zaxirasiga olinadi. Sentabrda to‘ldirilgandan so‘ng, diviziya 7-gvardiya kavaleriya korpusi bilan Markaziy frontning 61-armiyasi tarkibiga keladi.
1943-yil sentabrda Dnepr uchun jangda diviziya komandiri gvardiya polkovnigi G.A.Belov jonbozlik ko‘rsatadi. Chernigov-Pripyat operatsiyasining birinchi bosqichida, bo‘linma birin-ketin Desna va Snov daryolarini kechib o‘tadi, so‘ngra yangi uzoq masofali reydga boradi va to‘liq avtonom sharoitida nemislarning front ortida 150 kilometrdan ko‘proq masofa bosib o‘tadi.
G‘arbiy tomondan Chernigov shahrini chuqur qamrab olgan G.A.Belovning bo‘linishi shahrni 13 va 61-armiya qo‘shinlari tomonidan imkon qadar tezroq ozod qilinishiga yordam beradi. Shu g‘alaba uchun diviziyaga “Chernigov” faxriy nomi berilgan (09.21.1943).
Hujumni davom ettirib, otliq askarlar Dnepr daryosidan o‘tadi, Belarusiiya SSR Gomel viloyatining Bragin tumanidagi Dimarka Nedanchichi g‘arbiy sohilda, platsdarmi egallab olishadi. Shu operatsiyada 1943-yil oktyabr oyining boshiga kelib, diviziya dushmanning 2000 ga yaqin askar va ofitserlarini, 5 ta tankni, 18 ta artilleriya orudiyasini, 22 ta minomyot va boshqa ko‘plab qurollarni yo‘q qiladi, dushmanning 1362 ta askarini asirga oladi, 7 ta orudiya va boshqa harbiy o‘ljalarni qo‘lga kiritib , 47 aholi yashash punktini ozod qiladi.
Erishgan yutuqlari uchun 1943-yil 29-oktabrda G. A. Belovga “general-mayor” harbiy unvoni beriladi va unga Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoni berilishga taqdimnoma junatiladi.
SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1944-yil 15-yanvardagi Farmoni bilan “Frontda nemis-fashist bosqinchilariga qarshi kurashda qo‘mondonlikning jangovar topshiriqlarini namunali bajarganligi hamda ko‘rsatilgan jasorati va qahramonligi uchun”, gvardiya general-mayori Grigori Andreyevich Belov Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoni bilan tardirlanadi.
Diviziya Gomel-Rechitsa, Kalinkovichi-Mozir, Belorusiya (shu qatorda, Minsk operatsiyalari va Lublin-Brest operatsiyalarini o‘z ichiga olgan holda), Visla-Oder, Sharqiy Pomeraniya va Berlin hujum operatsiyalarida muvaffaqiyatli ishtirok etadi. Uning qo‘mondonligi ostida diviziya Qizil Armiyada eng ko‘p mukofotlangan bo‘linmalardan biriga aylanadi.
1945-yil 24-iyunda Moskvada Qizil maydondagi G‘alaba paradida general-mayor G.A.Belov otliq qo‘shinlar bo‘linmasini boshqargan.
Moskvada yashagan. 1994-yil 23-iyunda vafot etgan. Moskvada Vostryakovskiy qabristoniga dafn qilingan.